Yazımızda radyatör nasıl çalışır, parçaları nelerdir ve arızaya sebep olan etkenleri yazdık. Birbiriyle etkileşim içinde olan hareketli parçalardan oluşan araba motorları sürtünmeden dolayı yüksek sıcaklıklarda çalışır. Bu sürekli artan sıcaklık bastırılmazsa, tehlikeli bir patlama tehlikesi ortaya çıkabilir. Motor sıcaklığını güvenli aralık olarak kabul edilen 80 ile 100 santigrat derece aralığında tutan parçaya radyatör denir. Motorun aşırı ısınmasını önlemek amacıyla soğutmak için kullanılan bu bileşen, modern otomobillerde sıvı soğutma prensibine dayanmaktadır. Bu kılavuzda aşağıdaki gibi soruların yanıtlarını bulacaksınız: Radyatör nedir ve ne işe yarar?
Motorlu araçların motor soğutma sistemi, birçok bileşenin birlikte çalıştığı basınçlı bir sistemden oluşur.
Radyatör, içerisindeki sıvıdan dışarıdaki havaya ısı aktarır, böylece sıvı soğur, bu da motoru soğutur. Radyatörler ayrıca sıklıkla otomatik şanzıman yağı, klima soğutucu, emiş havasını ve bazen motor yağı veya hidrolik direksiyon sıvısını soğutmada kullanılır. Radyatörler genellikle, örneğin bir ön ızgara arkasında olduğu gibi, aracın ileri hareketinden hava akışını aldıkları bir yere yerleştirilir. Motorların orta veya arkaya takıldığı durumlarda, yeterli hava akışını sağlamak için radyatörü bir ön panjur arkasına takmak, uzun soğutma sıvısı boruları gerektirse de yaygındır. Alternatif olarak, radyatör aracın üst kısmındaki akıştan veya yana takılı bir ızgaradan da havayı çekebilir.
Otobüsler gibi uzun araçlar için, yan hava akımı en çok motor ve şanzımanın soğutulmasında, üst hava akımıysa klima soğutmasında çok yaygın kullanılır.
Radyatörün çalışma prensibi şu şekildedir:
- Su pompası tarafından taşınan soğutma sıvısı (antifriz) motor bloğu boyunca hareket eder ve yüksek seviyede ısıyı emer.
- Motordan yüksek sıcaklıkta çıkan soğutma sıvısı, radyatör peteklerine geri döndüğünde, otomobilin ızgarasından alınan hava yardımıyla tekrar soğutulur.
- Petek içerisinde soğutulan sıvı motora geri döner ve aynı çevrim defalarca tekrarlanır.
- Bu sırada ısınan sıvı termostat üzerindeki küçük kanallar yardımıyla otomatik ısıtma peteklerine gönderilir. Bu işlem sayesinde motor sıcaklığı araç içini ısıtmak için kullanılır. Termostat, sıvı akışını düzenlemeye yarar.
- Nispeten soğuk hava koşullarında motor sıcaklığı fazla yükselmediği için sıvı akışı termostat tarafından sınırlandırılır. Bu durumda motordan çıkan soğutma sıvısı, radyatörde soğutulmasına gerek kalmadan motora geri döner.
- Motorun aşırı ısınması herhangi bir sıvıyı kısa sürede kaynatabileceğinden, bunu önlemek için sistemdeki basıncı eşitleyen bir mekanizma kullanılır.
- Düdüklü tencerelere benzer biçimde, soğutma sistemindeki basıncı artırmak, sıvının kaynama noktasını artırır.
Radyatör parçaları
İçindekiler →
Radyatör parçaları
- Soğutma Sistemde Bulunan Belirli Parçalar
- Soğutma Fanı
- Radyatör Kapağı
- Su Pompası
- Termostat
- By-pass Valfi
- Isı Değiştiricisi (Isı Eşanjör)
- Hortumlar
- Soğutma Fanı
Farklı fizik kanunlarına göre çalışan soğutma sistemlerinin en temel bileşenleri şunlardır:
Soğutma Fanı
Soğutma sistemi, araç çalışırken motor sıcaklığını düşürmek için atmosferik havayı kullanır. Fan sistemi, radyatörden hava akışını zorlayarak çalışır. Soğutma fanının fonksiyonu, motorun sıcaklığı kolaylaştırmaktır.
Su Pompası
Su pompasının gücü, soğutma sıvısını motoru çevreleyen su ceketlerine, radyatörün kendisine ve genleşme deposuna iletmek için kullanılır.
Termostat
Termostat, soğutucuyu sabit bir sıcaklıkta tutmaya yardımcı olur. Ayrıca aşırı soğuk hava koşullarında sıvı sirkülasyonunu engellemek için akışı durdurur.
Radyatör kapağı
Soğutma sıvısının sıcaklığı bazen 120 santigrat dereceye kadar çıkabilir, bu da yüksek basınca neden olur. Basınç ve vakum valflerinden oluşan bir radyatör kapağı, basıncı eşitlemeye yarar. Genişleyen sıvının basıncını boşaltmak için basınç valfi açılır ve hücrelerde biriken sıvı rezervuara taşınır. Basınç düştüğünde, vakum valfi devreye girer ve soğutucuyu radyatöre geri döndürür.
Soğutucu arızasına ne sebep olur?
Soğutucu devresinin dışında soğuğun dağıtılması için soğutucu borular bulunmaktadır. Bu borular için ucuz malzemelerin kullanılması, boruların kauçuk veya dokuma malzemeden yapılmış olması zamanla yıpranmalarına ve bağlantı uçlarının su geçirmez hale gelmesine neden olabilir. Bu, aracın altındaki su birikintilerinden veya su sıcaklığındaki ani değişiklikten anlaşılabilir. Araç kullanırken sıcaklığın aniden yükseldiğini fark ederseniz, kaynağı araştırıp müdahale etmek gerekir. Ancak motor sıcaksa radyatör kapağını hemen açıp buhara maruz bırakmaktansa motorun soğuması için kısa bir süre beklenmesi önerilir.
Başka bir sorun kaynağı, soğutucunun kendisi ile ilgili olabilir. Sebebi; Malzeme alüminyum malzemeden üretildiği için zamanla sızdırmazlık performansını kaybedecek ve paslanacaktır. Korozyon ileri bir seviyeye ulaştığında ve soğutma sıvısını eritmeye başladığında, soğutma sıvısını değiştirmekten başka çare yoktur. Paslanmadıkları sürece soğutucular dayanıklıdır. Kışın ise donmayı önleyici malzemeler kullanılmalıdır. Radyatör nasıl çalışır yazımız şimdilik bu kadar.
Twitter Adresimiz: https://twitter.com/yeniumitsrc
